• Nieuws
  • Bouwplan voor het ziekenhuis van de toekomst in Vlaanderen

De zesde staatshervorming zorgde ervoor dat Vlaanderen bevoegd werd voor de niet-organieke ziekenhuisnormen en alle subsidies voor de ziekenhuisinfrastructuur. Dat vergde een grondige denkoefening over hoe (anders) het ziekenhuis er in de toekomst moet uitzien. Heel wat demografische en maatschappelijke ontwikkelingen doen de zorg veranderen. Denk maar aan de vergrijzing, de toenemende nood aan chronische zorg, innovaties, de wens zo lang en zo veel mogelijk thuis verzorgd te worden. Vereisten voor kwaliteit van zorg en efficiëntie sporen ziekenhuizen aan samen te werken. Dan moet ook het ziekenhuisconcept wijzigen.

Op een persconferentie bij Health House ontvouwde Jo Vandeurzen, Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin, vandaag de bouwplannen voor het ziekenhuis van de toekomst: “Met het Groenboek en de visualisatie van Health House nodigen we de sector uit om te innoveren. De bouwstenen voor het nieuwe investeringsbeleid voor ziekenhuisinfrastructuur in Vlaanderen liggen klaar en we geven een aantal richtinggevende aanzetten voor een herziening van erkenningsnormen.”

Klinische ziekenhuisnetwerken
Het ziekenhuis van de toekomst wordt ongetwijfeld een netwerkorganisatie die in een permanente wisselwerking zal staan met zowel de eerste lijn als met het supergespecialiseerde zorgaanbod. De op stapel staande klinische ziekenhuisnetwerken kunnen een betekenisvolle impact hebben op de financiering van ziekenhuizen, maar ook op hun regionale inbedding, aanbod en samenwerking.

Daarnaast zijn er allerlei demografische trends die een impact hebben op hoe zorg georganiseerd zal worden: door de vergrijzing treden meer chronische vormen van zorg op waarvoor (langdurige) opname in het ziekenhuis steeds minder noodzakelijk wordt, maar veel meer bij de patiënt, ambulant dus, kan gebeuren. Deze ingrijpende ontwikkelingen worden nog versterkt door wat op ons afkomt aan technologische evolutie, digitalisering en innovatie zoals artificiële intelligentie.

Ook de toenemende nood aan zorg op maat, ruimte voor participatie, regie en medebeslissingsrecht door de patiënt zal de toekomstige ziekenhuisorganisatie mee bepalen.

Groenboek: Hospital of the future
De voorbije twee legislaturen investeerde Vlaanderen 2 miljard in de bouw en fundamentele herconditionering van ziekenhuizen. Via dit Groenboek wordt een aanzet gegeven om de financiering van ziekenhuisinfrastructuur af te stemmen op de trends die zich aankondigen. Jo Vandeurzen, Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin: “De voorbije 2 legislaturen investeerde Vlaanderen reeds 2 miljard in de bouw en grondige vernieuwbouw van ziekenhuizen. We willen de toekomstige ziekenhuisinfrastructuur op een innovatieve en duurzame manier laten ontwikkelen, zodat de aankomende investeringsdossiers waarover nu beslist wordt toekomstbestendig zijn. Het Groenboek geeft ook een aantal richtinggevende aanzetten voor een herziening van erkenningsnormen.”

Hoe ziet het ziekenhuis van de toekomst eruit?
Nieuwe vorm van investeren
Ziekenhuizen zullen er voor kiezen gezamenlijke investeringen te doen om efficiëntiewinsten te boeken. Het ziekenhuis is niet langer een eiland waar diensten en functies autonoom georganiseerd worden. Het betrekken van andere partners bij investeringsprogramma’s is het overwegen waard.

Technologie
Het delen van technologie is aan te moedigen. Een mogelijkheid is de differentiatie in de standaard technologische platformen die in ieder ziekenhuis aanwezig dienen te zijn en bijvoorbeeld bestaat uit een set operatiezalen, CT-scan en NMR-scan. Daarnaast zouden dan hoogtechnologische platformen uitgebouwd kunnen worden die ook beschikken over bijvoorbeeld PET-CT of PET-NMR en radiotherapie.

Flexibeler
Een ziekenhuis dat in een beddenhuis voorziet kan flexibeler opgebouwd worden naargelang de verblijfsduur en het type patiënten zodat de oppervlakte en de configuratie van de kamers kan wijzigen. In dat kader is ook een transitiehuis (bridging home) een nuttige evolutie. Dit zijn eenheden waar patiënten opgevangen worden die na een recente hospitalisatie nog onvoldoende aangesterkt zijn om terug te keren naar huis. Of waar de patient nog wat kan verblijven om een terugkeer naar thuis beter voor te bereiden. Dit soort entiteiten kan vermijden dat (duurdere) intensieve ziekenhuiscapaciteit niet optimaal benut wordt én kan de mantelzorger ontlasten. Deze gebouwen bevinden zich veelal niet op de campus van een ziekenhuis, maar zijn nabij gelegen.

Zorg buiten de muren van het ziekenhuis
Door de opmars van de chronische aandoeningen is chronische zorg van steeds groter belang. Hiermee worden onder meer de revalidatieziekenhuizen en de woonzorgcentra bedoeld. Terwijl de revalidatieziekenhuizen een revalidatiedoel voor ogen staat, zullen de woonzorgcentra veeleer focussen op zorg en wonen. De zorg zal steeds meer ambulant aangeboden worden, maar toch zal die zorg ook in het ziekenhuis altijd aangeboden moeten worden. Al was het maar om de aanwezigheid van de noodzakelijke competenties in het ziekenhuis te verzekeren voor sommige aandoeningen. Ambulante zorg moet dus verder gestimuleerd worden, zowel binnen als buiten de muren van het ziekenhuis. Dagcentra, die technologieafhankelijk zijn, kunnen op een ziekenhuiscampus behouden worden. Minder van technologie afhankelijke dagcentra kunnen dan weer buiten de ziekenhuiscampus gerealiseerd worden mits een sterke integratie met de eerstelijnszorg.

Breng kennis en competenties samen
De klemtoon komt steeds meer te liggen op het gericht samenbrengen van een bepaalde expertise over specifieke pathologieën. Dit zijn dan focused factories. Dit kan verschillende voordelen bieden op vlak van kwaliteit, expertise, kostenbeheersing, enz.
Maar ook samenwerking op logistiek en facilitair vlak kan een belangrijke besparing opleveren. Een dergelijk logistiek platform zou niet alleen de traditionele ziekenhuizen – zoals die nu bestaan – kunnen bedienen, maar zou in de toekomst een gedifferentieerd aanbod kunnen ontwikkelen voor de technologische platformen, de beddenhuizen, de transitiehuizen, de centra voor ambulante zorg en de chronische instellingen. Men moet echter verder durven denken dan logistieke en facilitaire diensten. Ook centrale sterilisatie, labo en de ziekenhuisapotheek kunnen samengebracht worden en gedeeld door verschillende ziekenhuizen.

“Kortom, het toekomstige ziekenhuis zal nog meer moeten evolueren naar een organisatie waarin de patiënt centraal staat en waar hij meer zeggenschap heeft over zijn zorg en gezondheid. Het toekomstige ziekenhuis zal zich dienen te organiseren op betere informatiedoorstroming tussen ziekenhuizen, maar ook tussen ziekenhuizen en andere zorgactoren. Met dit Groenboek zetten we de lijn uit voor hoe die zorgorganisatie zich ook kan vertalen in de toekomstige infrastructuur en erkenningsnormen”, aldus Vlaams minister Jo Vandeurzen.

Health House
Health House kreeg de opdracht toegewezen van Jo Vandeurzen, Vlaams minister van Welzijn, Volksgezondheid en Gezin om een interactieve visualisatie te ontwikkelen rond het ziekenhuis van de toekomst. Een multidisciplinaire stuurgroep van meer dan 20 experten uit verschillende domeinen (ziekenhuizen, beleidsmakers, strategische onderzoekscentra, eerstelijnszorg) ging aan de slag om het verhaal inhoudelijk vorm te geven. Het resultaat is een unieke, interactieve beleving waar de bezoeker de kans krijgt mee vorm te geven aan het ziekenhuis en de zorg van de toekomst.

In Health House wordt getoond hoe de uitwerkingen van het Groenboek er kunnen uitzien. De visualisaties willen vooral de bezoeker aan het denken zetten over hoe de zorg in de ziekenhuizen kan evolueren. Wat is de rol van artificiële intelligentie in ons toekomstig zorgsysteem? Hoe gaan we onze toekomstige dokters, therapeuten en verpleegkundigen opleiden? Hoe gaan we virtual reality integreren? Deze en nog veel meer vragen worden in een interactieve verhaallijn gevisualiseerd bij Health House die u vanaf maandag 4 maart kan ontdekken.